29 Haziran 2022, Güncelleme: 2 Ağustos 2024
Dijital ayak izi nedir? İnternet kullanıcılarının güvenliklerini direkt olarak ilgilendiren dijital ayak izleri, nasıl kaldırılır? Gerekli tedbirler alınmadığında zararlı mıdır?
İçinde bulunduğumuz dönemde internet kullanımı adeta zorunlu hale gelmiştir. Birçok işlemin internet üzerinden yapılması büyük kolaylık sağlıyor. Ancak siz tercih etmeseniz dahi, bazı işlemler sadece internet üzerinden yapılabiliyor. Bu durum önemli avantajların yanında, önemli riskleri de barındırıyor. Dijital ayak izi de bahsedilen risklerden birisi ve son derece önemli.
Dijital ayak izi; internet kullanımı sırasında arkanızda bıraktığınız izlerdir. Sosyal medya kullanımından ziyaret ettiğiniz sitelere, yaptığınız alışverişlerden aklınıza gelen bütün işlemler, bu kapsamda değerlendirilir. Eğer yazılım ve bilişim konusuna uzak biriyseniz, burada bahsedilenler size biraz garip gelebilir. Ancak dijital ayak izi, dönemimizin gerçeklerinden birisi.
Öncelikle gerekli tedbirleri almadığınızda, internet üzerinden yapmış olduğunuz hemen her işlemin arkanızda izler bırakmasına neden olursunuz. Bu izleri kendi içinde ikiye ayırmak mümkündür; aktif ve pasif ayak izleri.
A. Aktif Ayak İzleri
Kullanıcıların bilerek ve isteyerek bıraktıkları izlerdir. Örneğin; sosyal medya platformlarında fotoğraf paylaşmak, birine mail atmak veya blog yayınlamak. Bunlar ve benzeri işlemlerde, kullanıcılar bilerek ve isteyerek kendileri ile ilgili bilgileri internet ortamına aktarır. Böylece dijital ayak izi bırakılmış olunur.
B. Pasif Ayak İzleri
Pasif ayak izleri ise kullanıcıların bilmeyerek internette bıraktıkları izlerdir. Herhangi bir internet sitesini ziyaret etmek, reklamlara tıklamak ve benzeri işlemlerin bu kapsamda oldukları söylenebilir.
Dijital ayak izi, bazı işlemlerin gerçekleştirilmesi ile ortaya çıkabilecektir. Bu işlemlerin gerçekleştirilmesi sonrasında ayak izleri silinmezse, kullanıcılar için riskli olabilir. Dijital ayak izi şu durumlarda bırakılabilecektir;
Perakende hizmet veren ve ürün inceleme için girdiğiniz siteler tüm adımlarınızı takip edecektir. Size yakın zamanda baktığınız ürünleri gösteren reklamlara izin veren çerezler yüzünden ayak izi oluşabilir.
Bazı web siteleri, siteyi ziyaret ettiğiniz tüm cihazların bir listesini oluşturmakta ve kayıt etmektedir. Böylece hesabınızın güvenliğini sağlamak önemsense de, aslında bu işlem ayak izi bırakılmasına neden olur.
Attığınız Retweet ve hatta yorum içerikleri bile dijital ayak izi bırakılmasına neden olabilir. Bu siteler genel olarak verilerin görünürlüğünü arttıran yepyeni politikalar oluşturmaktadır. Bu politikaları okumadan Tamam butonuna tıklamanız ayak izi bırakmanıza sebebiyet verebilecektir
Dijital ayak izi riskini ölçümleyebilmek için kullanıcılar belirli bir teste tabii tutulacaktır. Evet ve Hayır seçeneğinden oluşan bu testlere Evet için 2, Hayır için ise 1 puan vermelisiniz. İşte ayak izi ölçümü yapabileceğiniz o test soruları;
Tüm soruları yanıtladıktan sonra her bir sorunun puan karşılığını belirlemeli ve tüm soruların puanlarını toplamalısınız. Çıkan puana göre ayak izi ölçümü şu şekilde olacaktır;
0-12 puan aldıysanız: Bu durumda dünyada daha az dijital ayak izi bıraktığınız söylenebilecektir. Ancak yine de böyle bir risk ile karşılaşabileceğinizi düşünmeli ve buna göre hareket etmelisiniz.
13-20 puan aldıysanız: Ne yazık ki dijital ayak izinizi bırakma konusunda titiz davranmıyorsunuz. Kolaylıkla bir siber zorbanın hedefi olacağınızı bilmeli ve buna göre önlemlerinizi almalısınız.
21-26 puan aldıysanız: İnternette her yerde sizinle ilgili bilgiler bulunuyor. Bu yüzden iz sürücüler peşinizde olabilir. İlgili önlemleri alarak, ayak izi bırakmamaya özen göstermelisiniz.
Dijital ayak izlerinin farklı şekillerde kullanılması mümkündür. Bu noktada ilgili izlerin kimin kullanacağı öne çıkar. Öncelikle bırakılan aktif ayak izleri; işverenler, aileniz ve arkadaşlarınız tarafından görülebilir. Buradan çıkarılacak olan izlenim, pozitif olursa sizin için bir problem olmadığı söylenebilir. Ancak negatif bir izlenim çıkar ise sizin kariyerinizi etkileyebilir.
Aktif ayak izlerinin kaldırılması veya gizlenmesi basittir. Ancak pasif olan ayak izleri için aynı şeyleri söylemek mümkün değildir. Aslında dijital ayak izi nedir sorusunun cevabının önemli kısmı, pasif olanla ilgilidir.
Pasif olarak bırakmış olduğunuz ayak izleri, sürekli farklı reklamlara maruz kalmanıza neden olabilir. Vermiş olduğunuz kimlik bilgileriniz, üçüncü şahıslara geçebilir ve bu da sizin güvenliğiniz için ciddi bir tehdit demektir. Kısacası bu türde kötü senaryoların yaşanması gündeme gelebilir. Bahsedilen türden olumsuzlukları engellemek için dijital ayak izi silme işleminin yapılması son derece önemlidir. Eğer düzenli olarak silme yapılmaz veya dijital ayak izi temizleme noktasında bir önlem alınmazsa sorunların ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır.
Günümüzde sık sık gündeme gelen bu konuyla ilgili merak edilen sorulardan birisi de dijital ayak izi zararlı mı şeklindeki sorudur. Öncelikle kimsenin arkasında farkında olmadan iz bırakmak istemeyeceği bir gerçektir. Bırakılan izlerin farklı amaçlarla kullanılması söz konusudur. Bazen bunlar zararlı olurken, bazen de zararsız hatta yararlı olabilir. Kişisel bilgilerinizin veya size dair farklı bilgilerin üçüncü kişilere geçmesini kimse istemeyecektir.Eski dönemdeki medya iletişim yöntemlerinin yerini yeni dijital iletişim yöntemleri almıştır. İşte bu nedenle teknolojik açıdan pek çok avantaj ve dezavantaj ile karşılaşılabileceği söylenebilecektir. Dijital ayak izi sebebiyle ortaya çıkan dezavantajlar şu şekildedir;
Dijital ayak izlerinin olumsuz etkilerinin ortadan kaldırılması için düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Dijital ayak izi silme için kullanılacak en etkili yöntem antivirüs programı kullanmaktır. Kullanacağınız kaliteli bir yazılım ile bu sorundan kalıcı olarak kurtulabilirsiniz. Bitdefender, bu noktada beklentilerinizi fazlasıyla karşılayacaktır. Dijital ayak izi temizleme ve internet kullanımınıza dair diğer sorunları çözme konusunda oldukça başarılıdır. Konuyla ilgili daha detaylı bilgi almak ve Bitdefender kullanmaya başlamak için ücretsiz antivirüs programımızı deneyebilirsiniz. Ayrıca dijital ayak izlerinizin zararlı amaçlarla kullanılmaması için fidye virüsü ile ilgili Bitdefender’in rehberi olan fidye virüsü nedir başlıklı makalesine göz atabilirsiniz.
Bitdefender, 2001 yılında kurulan ve siber güvenlik alanında dünya çapında lider konumda olan bir şirkettir. Sınıfının en iyisi tehdit önleme, algılama ve yanıt çözümleri sunarak, milyonlarca tüketici, kurumsal ve hükümet ortamını korur. Şirket, kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma, IoT güvenliği, yapay zeka ve davranışsal analiz gibi alanlarda öncü yeniliklere imza atar. Bitdefender Labs, her dakika yüzlerce yeni tehdit keşfederek günlük milyarlarca tehdit sorgusunu doğrular ve bu derin araştırma yatırımlarıyla sektördeki en güvenilir uzmanlardan biri olarak öne çıkar. Teknolojisi, dünyanın en tanınmış 180’den fazla teknoloji markası tarafından lisanslanmıştır ve 170’ten fazla ülkede geniş bir müşteri ağına sahiptir. Uzman yazar kadromuz, siber güvenlikteki en güncel tehditleri ve etkili çözümleri kullanıcılarla paylaşarak dijital dünyada daha güvenli bir ortam sağlamayı hedefler. Sürekli gelişen tehditlere karşı en iyi koruma yöntemlerini sunmak için yüksek bir tutku ve sorumluluk taşıyoruz.
Tümünü Görüntüle
5 Aralık 2023
